Nieuwjaar 1945

Christiane Schuyesmans (het driejarig meisje uit de tekst) mocht ik eind mei 2024 bezoeken. Bedoeling was om in de voorbereidende fase van onze reis niets over het hoofd te zien, feiten uit de tekst van mijn vader te controleren en vooral interessante aanvullingen te ontdekken. Niet in het minst fotomateriaal te controleren die ik van mijn nicht Lien (dochter van André Houwen, de broer van mijn vader) had gekregen. Wie waren alle personen op de foto’s? Ik hoopte dat Christiane de oplossing zou geven. Na de nodige omkadering bij de foto’s , was ik getuige van een onverwachte verrassing, een gedicht uit 1945. Hier een fragment van de originele tekst. Dit fragment heeft betrekking op de enige persoon uit de volledige tekst die op vandaag in leven is, de laatste getuige.

Ik stond als aan de grond genageld toen Christiane een familiaal gedicht uit 1945 uit het hoofd declameerde. Deze kranige en intelligente dame, met een bijzonder goed werkend geheugen, schonk een extra bijdrage aan het verhaal. Misschien een zijspoor, maar bijzonder onderhoudend.

Familiale Nieuwjaarswensen in het Oostends uit het bevrijdingsjaar 1945

Gelukkig Niewjaer, beste tantes Augusta en Victorine ,
vele geluk en goeie tanden en ’t is toopn dat gauwe vrede mag zyn.
Noenkel Hector is al an’ t kommen,
Noenkel Albert zit al op de boot.
Brik je noofd nie me bommen,
peis liever op wit koekebrood.

Dit schreef Edgar Schuyesmans, inwonend met zijn twee zussen en zijn hulpbehoevende moeder bij mijn grootmoeder Augusta Schuyesmans.  Ook tante Victorine woonde in. Grootmoeder stond in de reguliere tijd in voor 10 inwonende mensen, waarvan tante Eveline die toen de relatief onbekende ziekte MS had. Met de toenmalige kennis van deze ziekte was het vooral behelpen en essentiële zorg toedienen. Daarvoor tekende mijn kranige grootmoeder, kranig in zijn mooiste betekenis, want fysiek was zij een tengere vrouw.

Op 1 januari werden in de familie traditioneel nieuwjaarswensen uitgewisseld , tussen vooral volwassenen die ludieke Oostendse verzen bij elkaar schreven. Ook later, in de jaren ’60 herinner ik me het als kind. Edgar Schuyesmans was daarbij toonaangevend.

Op 1 januari 1945 was de hoop groot dat de oorlog zou beëindigen. Dat voel je aan de sfeer die het korte gedicht uitdraagt. Het Ardennen Offensief van 16 december (veertien dagen eerder gestart en zou eindigen op 25 januari 1945) schudde het bevrijdend België wakker toen de Ardennen opnieuw werden ingenomen. Dit gedicht hoopt op de vrede die nu toch stilaan mocht beginnen.

Ik was compleet van mijn melk en vroeg haar het opnieuw voor te dragen, nu aan de hand van mijn recorder op mijn smartphone. Mooie dingen die gelukkig niet verloren gaan.

Stem geluidsfragment: Christiane Schuyesmans

Navigatie in het hoofdstuk

<< Milford Haven ⎮ Een bijzonder ouderlijk huis >>