De volgende oorlogsdagen, midden mei 1940

Dezelfde 15 mei, even na 18 uur, veroorzaakten een aantal ontploffingen vrees, deining en afschuw. Ik dacht dat Oostende voor het eerst op bommen werd getrakteerd, maar achteraf bleken het explosies van zeemijnen te zijn. Was dit de voorbode voor erger?
Niemand wist het, noch hoopte het. Het is evenwel een feit dat mijn vader wat later op de pakketboot Joséphine–Charlotte een telegram ontving hem meldend dat de overtocht naar Dover die avond werd afgelast en verschoven werd naar de voormiddag van 16 mei. Daarop keerde mijn moeder en de familie weer naar huis om er de nacht door te brengen. De bagage bleef evenwel met mijn vader op de pakketboot.

Mijn broer en ik gaven er de voorkeur aan , zoals trouwens ook nog andere stadsgenoten, om de nacht door te brengen in de nabije schuilkelder. Safety first! Wij konden kiezen tussen de veilig uitziende en goed ingerichte abri van de Sint Jozefskerk vlak tegenover ons huis, ofwel de voortreffelijke bierkelder van brouwer Jules Mahieu in de Edith Cavelstraat. Wij opteerden voor de bierkelder. Wij vonden er nachtverblijf in gezelschap van onze grootouders. Mijn grootmoeder zat duttend naast me. Op haar schoot rustte een zwarte boodschappentas waarin haar spaarpotje stak, en in haar armen wiegde zij een H. Hartbeeld ter beveiliging van ons alle én van de spaarcentjes.
 
Donderdag 16 mei 1940
In de vroege morgen van donderdag 16 mei ontving mijn vader op de pakketboot een telegram uitgaande van het ministerie ter kennisgeving van het juiste uur van afvaart naar Dover. Onmiddellijk gaf hij opdracht aan een telegrambesteller-met-fiets vliegensvlug naar ons huis te rijden ter verwittiging dat vrouw en familie zich onverwijld moesten inschepen. Op het ogenblik dat zij bij de pakketboot aankwamen, was de loopbrug evenwel reeds ingetrokken. De machines daverden en de pakketboot zette zich langzaam in beweging. Vader had nog juist de tijd om de koffer van tante en haar kinderen op de kade te werpen, samen met nog één van de twee andere valiezen. Onbewust had hij zich evenwel van valies vergist, want zijn valies kwam op de kadestenen terecht, terwijl moeders valies meevoer naar Engeland. Pas vijf jaar later, in juni 1945, zal moeder haar man terugzien samen met haar valies en kleren…

In de loop van de eerste oorlogsweek namen nog andere pakketboten wijk naar Engeland. Ook veel vissersboten zullen hun weg naar het Verenigd Koninkrijk vinden.
Volgende van mijn vrienden slaagden daar ook in: Roger Vandromme, Gustaaf Decoo, Henri en Eddy Bekaert, Eugène Lauwereyns, Jacques Dillen, Roger Deplancke, Willy Deknuyt, Charles Aspeslagh, Lucien Simoens, Albert Clauwaert…
Aanvankelijk konden zij in Engeland verder studeren, naderhand kregen zij een militaire opleiding en tenslotte zouden zij met de Brigade Piron hun bijdrage leveren in de bevrijding. Hierbij denk ik heel speciaal aan Lucien Simoens die in het Onze-Lieve-Vrouwecollege in de grote studiezaal van september 1936 tot juli 1937¹ naast me zat en die sneuvelde met de Brigade Piron te Leopoldsburg in 1944.

16 mei 1940 is een dag die ik niet kan noch mag vergeten. Het was immers de dag dat wij moeder weer in ons midden hadden, maar wij zouden vader voor ruim vijf jaar thuis moeten missen. Wel kregen wij al die jaren af en toe wat nieuws via het Rode Kruis. Gelukkig bleef moeder elke maand vaders loon ontvangen, en dat was absoluut noodzakelijk, want de oorlog duurde nog lang, en het leven tijdens de bezetting was peperduur en onze studies kostten een aardige stuiver. Maar Gods wegen zijn wonderbaar.
Diezelfde donderdag klonk over de radio het bevel: ‘Alle mobiliseerbare jongeren tussen 16 en 35 jaar krijgen de opdracht zich in Frankrijk te melden bij een van hun rekruteringscentra van het Belgische leger’. Ik voelde mij plots een kopje groter worden en ook belangrijk voor ons vaderland. Dus was ik onmiddellijk bereid mijn nationale plicht te volbrengen. Mijn broer stelde voor eerst een aantal bevriende studenten aan te spreken. Daarom gingen wij samen naar het Onze-Lieve-Vrouwecollege om er even poolshoogte te nemen en eventueel contacten te kunnen leggen.

Het College was tijdens die eerste oorlogsweek van aanschijn veranderd. In die weinige dagen was het als onderwijsinstelling uitgebloed en omgeschakeld tot militair hospitaal. Het reuzegroot Rode-Kruis-embleem op het dak tekende zich schrijnend tegen het Oostendse luchtruim af en het kreeg nu pas zijn volle betekenis.
Pincipaal René Butaye was aalmoezenier geworden en hij begeleidde het zielenheil van allen die zich in dit militaire hospitaal bevonden. Alle leraars waren onder wapens geroepen uitgenomen retorica-leraar² E.H. Conrad de Mûelenaere, die vrijgesteld was. Mijn broer en ik waren blij hem aan te treffen, want wij beiden hadden volle vertrouwen in hem. Hij slaagde er in contact te nemen met tal van ons bekende oud-leerlingen. Ten slotte werd afgesproken de volgende dag, d.i. vrijdag 17 mei per fiets Frankrijkwaarts te vertrekken en diezelfde avond onderdak te krijgen op de hoeve van René Butaye’s broer te Beveren-aan-de IJzer³. En zo geschiedde het.